ساخت و ساز

وال مش به عنوان یک سیستم نوین برای مهار دیوارهای غیرسازه‌ای در ساختمان‌ها، در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده است. این سیستم که اغلب از شبکه‌های الیافی فایبرگلاس و پلاستر سیمان یا گچ تشکیل می‌شود، جایگزینی برای وال پست سنتی محسوب می‌شود و هدف آن افزایش ایمنی لرزه‌ای ساختمان‌هاست. با این حال، مانند هر فناوری جدیدی، وال مش نیز معایبی دارد که می‌تواند در انتخاب و اجرای آن تأثیرگذار باشد. معایب وال مش شامل جنبه‌های فنی، اجرایی و اقتصادی است که در این مقاله به طور کامل بررسی می‌شود. اگر مهندس، پیمانکار یا مالک ساختمان هستید، درک این معایب می‌تواند به شما کمک کند تا تصمیم‌گیری بهتری داشته باشید. در ایران، با توجه به مناطق زلزله‌خیز، استفاده از چنین سیستم‌هایی الزامی است، اما انتخاب بدون آگاهی از نقاط ضعف می‌تواند منجر به مشکلات جدی شود. این مقاله بر اساس تجربیات عملی و استانداردهای ملی مانند 2800 تدوین شده و به شما کمک می‌کند تا مزایا و معایب را متعادل کنید.

یکی از اصلی‌ترین معایب وال مش، مبهم بودن برخی ضوابط طراحی در آیین‌نامه‌های مرتبط است. در حالی که استاندارد 2800 پیوست ششم جزئیاتی برای مهار دیوارها ارائه می‌دهد، اما برای وال مش، دستورالعمل‌های دقیق و یکپارچه‌ای وجود ندارد که مهندسان بتوانند به راحتی از آن استفاده کنند. این ابهام می‌تواند منجر به طراحی‌های نادرست شود و در نهایت، عملکرد سیستم در زلزله را تحت تأثیر قرار دهد. برای مثال، در پروژه‌های مسکونی، اگر ضوابط به درستی تفسیر نشود، ممکن است فاصله بین شبکه‌ها بیش از حد باشد و دیوار نتواند نیروهای افقی را تحمل کند. علاوه بر این، عدم وجود جزئیات اجرایی کافی در منابع رسمی، پیمانکاران را با چالش روبرو می‌کند. بسیاری از مهندسان ناظر گزارش داده‌اند که بدون نقشه‌های تیپ استاندارد، اجرای وال مش نیاز به آزمون و خطا دارد که زمان و هزینه را افزایش می‌دهد.

معایب دیگری مانند نیاز به تخصص بالا در نصب نیز وجود دارد. وال مش برخلاف وال پست فلزی که نصب ساده‌تری دارد، نیازمند کارگران ماهر است که بتوانند شبکه را به طور یکنواخت نصب کنند و پلاستر را با ضخامت مناسب اعمال نمایند. اگر پلاستر کشی به ضخامت کمتر از ۱۵ میلی‌متر انجام شود، سیستم نمی‌تواند عملکرد مناسبی داشته باشد و ممکن است در برابر ضربه‌های لرزه‌ای شکست بخورد. در بازار ایران، جایی که نیروی کار غیرماهر زیاد است، این مسئله می‌تواند منجر به اجرای ضعیف شود. همچنین، استفاده از توری غیراستاندارد یا فایبرگلاس ضعیف یکی از رایج‌ترین مشکلات است. بسیاری از تولیدکنندگان داخلی توری‌هایی با کیفیت پایین عرضه می‌کنند که مقاومت کششی کافی ندارند و در بلندمدت پوسیده می‌شوند. این معایب اقتصادی نیز به همراه دارد، زیرا تعمیر یا تعویض سیستم پس از اجرا هزینه‌بر است.

در اجرای وال مش، دشواری دسترسی به برخی دیوارها نیز مشکل‌ساز است. برای مثال، در دیوارهای مجاور ساختمان همسایه، فضای کافی برای نصب وجود ندارد و نیاز به تکنیک‌های خاص مانند نصب از داخل است که پیچیدگی را افزایش می‌دهد. این مسئله در ساختمان‌های شهری متراکم مانند تهران بیشتر دیده می‌شود و می‌تواند زمان پروژه را طولانی کند. علاوه بر این، حساسیت به کیفیت مواد یکی دیگر از نقاط ضعف است. اگر رزین یا سیمان استفاده‌شده استاندارد نباشد، چسبندگی شبکه به دیوار کاهش می‌یابد و سیستم بی‌اثر می‌شود. در گزارش‌های پس از زلزله‌های اخیر، مواردی دیده شده که وال مش به دلیل مواد بی‌کیفیت عملکرد ضعیفی نشان داده است. بنابراین، انتخاب تامین‌کننده معتبر ضروری است، اما در بازار رقابتی ایران، تشخیص کیفیت دشوار است.

معایب وال مش از نظر اقتصادی نیز قابل توجه است. هزینه اولیه مواد مانند توری فایبرگلاس و پلاستر سیمان نسبت به وال پست فلزی بالاتر است، به ویژه اگر از برندهای وارداتی استفاده شود. در پروژه‌های کوچک، این هزینه می‌تواند توجیه‌پذیر نباشد و مالکان را به سمت روش‌های سنتی سوق دهد. همچنین، نیاز به لایه‌های اضافی برای حفاظت از شبکه در برابر رطوبت، هزینه را افزایش می‌دهد. در مناطق مرطوب مانند شمال ایران، وال مش ممکن است به دلیل جذب آب، دچار مشکل شود و نیاز به عایق‌کاری اضافی داشته باشد. این معایب اجرایی و فنی باعث می‌شود که وال مش برای همه پروژه‌ها مناسب نباشد و مهندسان باید شرایط را ارزیابی کنند.

تاریخچه وال مش و معایب آن

تاریخچه وال مش به دهه ۲۰۱۰ میلادی بازمی‌گردد، زمانی که پس از زلزله‌های بزرگ در جهان، نیاز به روش‌های نوین مهار دیوار احساس شد. در ایران، این سیستم از سال ۱۳۹۵ به طور گسترده معرفی شد و با تدوین پیوست ششم استاندارد 2800، جای خود را باز کرد. اما از همان ابتدا، معایبی مانند عدم تطابق با ضوابط سنتی مشاهده شد. در نسخه‌های اولیه، جزئیات اجرایی کافی نبود و مهندسان با چالش‌های طراحی روبرو بودند. با گذشت زمان، شرکت‌های داخلی مانند وال مش ایران سعی در بهبود کردند، اما همچنان ابهامات باقی مانده است.

در طول سال‌ها، معایب وال مش در پروژه‌های واقعی آشکار شد. برای مثال، در زلزله کرمانشاه، برخی ساختمان‌ها با وال مش اجرا شده، به دلیل پلاستر ناکافی آسیب دیدند. این تجربیات منجر به بازنگری استانداردها شد، اما هنوز ضوابط کامل نیستند. تاریخچه نشان می‌دهد که وال مش به عنوان جایگزین وال پست توسعه یافته، اما معایب آن نیاز به تکمیل دارد.

انواع وال مش و معایب هر کدام

وال مش در انواع مختلفی مانند مش فایبرگلاس ساده، مش تقویت‌شده با کربن و مش هیبریدی عرضه می‌شود. نوع ساده معایبی مانند مقاومت کششی پایین دارد و در دیوارهای بلند مناسب نیست. مش کربنی هزینه بالایی دارد و نصب آن پیچیده است، که برای پروژه‌های کوچک اقتصادی نیست. مش هیبریدی، ترکیبی از فلز و الیاف، معایبی مانند خوردگی فلزی در بلندمدت دارد.

هر نوع، معایب اجرایی خاصی دارد. برای مثال، مش فایبرگلاس حساس به رطوبت است و نیاز به خشک بودن سطح دارد. در بازار ایران، انواع بی‌کیفیت زیاد است که معایب را افزایش می‌دهد.

مزایای وال مش در مقابل معایب

با وجود معایب، وال مش مزایایی مانند کاهش وزن و نصب آسان دارد. اما معایب مانند نیاز به تخصص می‌تواند مزایا را تحت‌الشعاع قرار دهد. در مقایسه، وال پست سنتی ساده‌تر است اما سنگین‌تر.

معایب وال مش اغلب در اجرای نادرست ظاهر می‌شود، بنابراین آموزش کلیدی است.

یکی از سیستم‌های سنتی که وال مش جایگزین آن شده، وال پست است که از پروفیل‌های فلزی برای مهار دیوار استفاده می‌کند. وال پست معایبی مانند زنگ‌زدگی و هزینه جوشکاری دارد، اما اجرای آن آشناتر است. در استاندارد 2800، وال پست به عنوان روش پایه‌ای توصیف شده، اما وال مش به عنوان جایگزین نوین معرفی شده است. برای مثال، در ساختمان‌های بتنی، وال پست با پیچ به ستون متصل می‌شود و دوام خوبی دارد. اما معایب وال پست مانند اشغال فضا، وال مش را جذاب‌تر می‌کند. مهندسان اغلب وال پست را برای پروژه‌های ساده انتخاب می‌کنند.

در بهسازی ساختمان‌های قدیمی، وال پست نصب آسان‌تری دارد. اما در پروژه‌های جدید، ترکیب وال پست با وال مش ممکن است.

معایب اجرایی وال مش

معایب اجرایی وال مش شامل دشواری در دیوارهای بیرونی است. عدم دسترسی به وجه خارجی دیوارها، اجرای را سخت می‌کند و نیاز به روش‌های جایگزین دارد. همچنین، زمان خشک شدن پلاستر طولانی است و کار را کند می‌کند. در هوای سرد، اجرای وال مش مشکل‌ساز است زیرا سیمان خوب عمل نمی‌کند.

پیمانکاران گزارش می‌دهند که معایب مانند حباب‌دار شدن پلاستر رایج است اگر مخلوط درست نباشد. این مسائل نیاز به کنترل کیفیت بالا دارد.

معایب اقتصادی وال مش

از نظر اقتصادی، معایب وال مش شامل هزینه مواد است. توری فایبرگلاس وارداتی گران است و نوسانات ارزی قیمت را افزایش می‌دهد. در پروژه‌های کوچک، این هزینه توجیه‌پذیر نیست. همچنین، نیاز به نیروی متخصص هزینه نیروی کار را بالا می‌برد.

در بلندمدت، اگر کیفیت پایین باشد، تعمیرات گران می‌شود. بنابراین، انتخاب تامین‌کننده مهم است.

کاربردهای وال مش و معایب در هر کاربرد

وال مش در ساختمان‌های مسکونی، اداری و صنعتی کاربرد دارد. در مسکونی، معایب مانند هزینه بالا برای مالکان کوچک دیده می‌شود. در اداری، دشواری نصب در فضاهای محدود مشکل است. در صنعتی، مقاومت شیمیایی پایین معایب است.

این کاربردها نشان می‌دهد که وال مش برای همه مناسب نیست.

سیستم وال مش، که به عنوان وال مش شناخته می‌شود، یک روش نوین مهار دیوار است. وال مش از شبکه الیافی و پلاستر تشکیل شده و نیروهای لرزه‌ای را توزیع می‌کند. در اجرای وال مش، شبکه به دیوار چسبانده می‌شود و با ملات پوشش داده می‌شود. اما معایب وال مش مانند کیفیت مواد، آن را چالش‌برانگیز می‌کند. برای مثال، در دیوارهای آجری، وال مش خوب عمل می‌کند اما نیاز به ضخامت پلاستر دقیق دارد.

در استانداردهای ملی، وال مش تأیید شده اما معایب اجرایی آن نیاز به توجه دارد.

نحوه کاهش معایب وال مش

برای کاهش معایب، استفاده از مواد استاندارد ضروری است. آموزش کارگران و نظارت مهندس می‌تواند کمک کند. همچنین، ترکیب با روش‌های سنتی مانند وال پست می‌تواند معایب را پوشش دهد.

در طراحی، محاسبات دقیق طبق 2800 انجام شود.

نتیجه‌گیری

معایب وال مش شامل ابهام ضوابط، نیاز به تخصص و هزینه بالا است. با این حال، با انتخاب درست و اجرای دقیق، می‌توان این نقاط ضعف را مدیریت کرد. اگر پروژه‌ای دارید، ارزیابی شرایط ضروری است. وال مش گزینه خوبی است اما نه برای همه. مشاوره با متخصص توصیه می‌شود. این سیستم با مزایایش، ارزش بررسی دارد اما معایب را نادیده نگیرید.